• Haft kaszubski
Początek sztuki haftowania na Kaszubach wiąże się z klasztorami norbertanek w Żukowie
i benedyktynek w Żarnowcu. Tamtejsze zakonnice wykonywały charakterystyczne ornamenty kwiatowe na swoich obrusach, ornatach lub czepcach. Sztukę haftowania rozpowszechniały szlachcianki, uczące się w przyklasztornej szkole w Żukowie.
Barwy haftu kaszubskiego mają określoną symbolikę. Zielony to symbol lasów i łąk, trzy odcienie niebieskiego symbolizują morze, niebo i jeziora. Żółty oznacza piasek i bursztyn, czerwony – krew, a czarny odzwierciedla żyzną ziemię i niewolę. W użytku jest też złota
i srebrna nić.
Wyróżnia się obecnie kilka różnych szkół haftu: żukowską, wdzydzką, wejherowską, pucką, słupską, chojnicką. W każdej z nich inaczej dobierana jest kolorystyka i motywy zdobnicze. Szkoła żukowska operuje siedmioma barwami (wśród nich przeważa kolor niebieski)
i rozbudowuje wzór na kształt trójkąta. Szkoła wdzydzka ma hafty kolorowe o bardzo bogatym, rozrastającym się wzorze. W hafcie szkoły wejherowskiej dominują duże motywy, zaś szkoła pucka znana jest z motywów mikołajka, fal i sieci.
• Strój ludowy
U mężczyzn nakryciem głowy jest filcowy kapelusz ozdobiony tasiemką. Na białą płócienną koszulę chłopak zakłada albo krótką kamizelkę zwaną liwkiem, albo nieco dłuższy kaftan węps, dopasowany do figury, ozdobiony wyszyciami i rzędami metalowych guzików. Starsi mężczyźni przywdziewają ponadto kosztowne sukmany
o kroju kontuszowym. Odświętne buksy, czyli spodnie uszyte z zamszu, wpuszczone są w skorznie, wysokie buty wykonane z surowej skóry, o sztywnej, szerokiej cholewie, zawsze wypolerowane i błyszczące.
Mężatka nosi na głowie złotnicę, czyli aksamitny czepek wyszywany złotą nicią i ozdobiony wstążkami, dziewczyna stroi głowę wiankiem lub opaską w kolorze spódnicy. Na białą płócienną koszulę zakłada aksamitny gorset wyszywany złotą lub srebrną nicią, czarny lub w kolorze spódnicy. Kaszubka nosi jednocześnie dwie spódnice: spodnia pełni rolę halki, wierzchnia jest szeroka i suto marszczona, w żywych kolorach dla młodych,
w ciemnych dla starszych kobiet. W pasie zawiązuje białą lnianą zapaskę zwaną szertuchem, ozdobioną u dołu misternym haftem. Odświętne wiksówki, czyli czarne, zapinane na pasek półbuciki, zakłada do białych pończoch. Uzupełnieniem stroju są korale.
• Rogarstwo i tabaka
Rogarstwo, jako dziedzina twórczości ludowej, pojawiło się w konsekwencji zażywania przez Kaszubów tabaki, która znana jest na Pomorzu od XVIII w. Do jej popularności przyczyniło się panujące niegdyś przekonanie, że posiada właściwości lecznicze. Tabakę wyrabiano w specjalnych misach z liści tytoniu.
Tabakę przechowuje się w tabakierce wykonanej z krowiego rogu. Opis jej wyrobu podały Izabella Trojanowska i Róża Ostrowska w Bedekerze kaszubskim: Odpowiednio wybrany nie za stary róg przepiłowuje się najpierw na trzy kawałki, z których wyjdą dwie tabakiery i, z ostrego zakończenia, rożek. Potem kawałki te smaruje się łojem lub olejem, kładzie na rozżarzone węgle i obraca, aż zrobią się miękkie. Robota to o mocno nieprzyjemnym zapachu, a przy tym precyzyjna, jeśli bowiem róg nie dość się nagrzeje, pęknie przy wbijaniu na drewniane „kopyto”, jeśli za bardzo, przepali się. Tabakierki formuje się na kształt krótkiego, spłaszczonego walca, osobno przymocowując denko i przykrywkę z otworkiem do sypania tabaki. Rożki, zachowując spiczasty, lekko wygięty kształt bydlęcego rogu, po spłaszczeniu zostają uzupełnione tylko o denko, a tabakę wysypuje się z nich przez otworek w czubku, przygiętym ku dołowi na podobieństwo ptasiego dzioba i zatykanym kołeczkiem z drewna.
• Rzeźba
Motywem przewodnim kaszubskich rzeźbiarzy była i jest głównie tematyka religijna. Ich dzieła zdobią często przydrożne Boże Męki i kapliczki, z kolei dzieła najwybitniejszych twórców można oglądać w muzeach. Obecni rzeźbiarze sięgają także po tematy świeckie, związane m.in. z folklorem, z życiem codziennym Kaszubów, czy nawet polityką.
• Malarstwo na szkle
Tematyka tej uprawianej na Kaszubach od XVII w. dziedziny sztuki ludowej dotyczyła pierwotnie zagadnień religijnych. Współcześnie obecne są także motywy świeckie, np. pejzaże. Chociaż ta dziedzina sztuki ludowej znana jest na Kaszubach od kilku stuleci,
to jeszcze w okresie międzywojennym uległa niemal zapomnieniu. Odrodzenie malarstwa na szkle nastąpiło pod koniec XX w.
• Garncarstwo
Rozwijająca się w XIX w. produkcja fabryczna zaczęła systematycznie wypierać produkty wytworzone przez rzemieślników. Z istniejących niegdyś kilku ważnych ośrodków tej dziedziny sztuki użytkowej do czasów współczesnych przetrwał jedynie chmieleński, związany z rodziną Neclów. W Chmielnie działa Muzeum Ceramiki Kaszubskiej Neclów.
• Plecionkarstwo
Dawniej plecionkarstwo stanowiło, obok garncarstwa, ważną dziedzinę sztuki użytkowej. Jego początki sięgają średniowiecza, o czym świadczą znaleziska archeologiczne,
np. w Gdańsku znaleziono sosnowe kosze z XI w. Produkowano je przede wszystkim na potrzeby gospodarstwa – kosze na ziemniaki, owoce, czy ryby. Jako surowca używano przede wszystkim korzenie sosny. Dzisiaj próbuje się reaktywować ten rodzaj wytwórczości ludowej, m.in. poprzez wykonywanie plecionki dekoracyjnej.
Jednym z nielicznych plecionkarzy jest Czesław Hinc z Kościerzyny.
Biografia:
http://kaszebsko.com/uploads/historia/Historiô%20Kaszëbów%20(23).pdf
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kaszuby#Tradycje_kaszubskie
Lorentz F., Fischer A., Lehr-Spławiński T., Kaszubi. Kultura ludowa i język, Toruń 1934